Kellik veya saç dökülmesi tıpta Alopecia ismiyle bilinir. Alopecia totalis saçlı derideki tüm saçları kaybetmek anlamına gelir. Alopecia universalis ise bütün vücuttaki, saçlı derideki saç kıllarının dökülmesi manasındadır . Eğer saçlı deride , sadece bir bölge dökülürse buna Alopecia areate adı verilir. Saç dökülmesine neden olarak genetik karakter , hormonlar ve yaşlanma, çeşitli metabolizma bozuklukları ve hastalıklar gösterilebilir. Araştırmacılar henüz kesin olarak saç dökülmesinin nedenlerini ortaya koyamamışlardır. Fakat bazı bilim adamları,vücut bağışıklık sisteminin ,saç foliküllerini yabancı doku farz ederek , sistemin saç gözeneklerine saldırdığı kanısındadırlar. Çok rastlanır bir durumda erkeklerde sıklıkla görülen androjenik saç dökülmesi (AGA:androgenetic alopecia) veya erkek tipi saç dökülmesidir. Adından da anlaşılacağı gibi erkekler, cinsleri ve genetik sebeplerden dolayı bu hastalığa müsaittirler.Bu duruma erkeklik hormonu olan androjenetik hormonlar sebep olur. Araştırmalar AGA da saç gözeneklerinin tek tek hassaslaştığını ve reseptörlerin saç üretimini azaltmayı veya durdurma yönünde emir verdiğini göstermektedir. Bu durum androjen hormonların etkilerinden dolayı görülür. Sık olmasa da bu tip saç dökülmesi kadınlarda da görülebiliyor. Çoğu kadın hamilelik döneminde ve doğumdan 2-3 aysonra hormonal nedenlerle oluşan saç dökülmesiyle karşılaşmışlardır.
Küçük mite’ların (Demodex follicularum) bir tür kelliğe yol açtıkları bilinmektedir. Bu mitelar saç diplerine yerleşerek saçlara zarar verirler. Bazı bilim adamlarının geliştirdikleri başka bir teoriye göre ise kellik oluşup oluşmayacağı insan vücudunun bağışıklık sisteminin verdiği yanıtın kuvvetine bağlıdır. Eğer miteları öldürecek kadar kuvvetli bir bağışıklık saldırısı oluşursa , mitelara zarar vermesinin yanı sıra saç dökülmelerine de neden olur.
Bununla birlikte kalıtımsal faktörler, saç kaybını artırıcı yönde zayıf kan dolaşımı , akut enfeksiyonlar , ameliyat, radyasyon ,deri hastalıkları,ani kilo kayıpları,yüksek ateş,demir eksikliği,diyabet,tiroit hastalıkları ,ilaçlar ve kemoterapi ,stres, beslenme yetersizliği , parazitler ve diğer mantar enfeksiyonları , kimyasallar, özellikle saç boyaları ve vitamin eksiliği saç dökülmelerinin önde gelen nedenlerinden sayılabilir.
BİTKİLERLE TEDAVİ ;
- Elma sirkesi ve adaçayı ile durulamak saçların daha hızlı büyümesine neden olur.
- Ginko biloba baş derisinin kan dolaşımını artırır. Kanlanmasını sağlar.
- Atkuyruğu (vegetal silica)silisyum kaynağıdır. Silisyum saçların daha kuvvetli ve parlak görünmesini sağlar.
- Yeşil çay, pygeum ve saw palmetto,ısırgan (nettle) saç dökülmesini önleyecek maddeleri içerir.
- Çay ağacı yağı (tea tree oil)saçın dökülmesine neden olan bakteri ve miteları öldürür . Çay ağacı yağı saça 10 damla damlatılır,başa masaj uygulanır ve şampuanla yıkanır.
Öneriler
- Bol bol meyve ve sebze ve az miktarda nişasta yiyin.Meyve ve sebzeler bol miktarda flavonoid ve antioksidan içerirler bu da saç foliküllerini korur ve saçın büyümesini sağlar.
- Biotin içeren soya türü yiyecekler yiyin yada tablet olarak alın. Biotin sağlıklı saç ve deri için gereklidir. Bazı erkeklerin saç dökülmesini engeller. Biotin için bira mayası,kahverengi pirinç,bulgur,bezelye,mercimek,yulaf,soya,ayçiçeği,ceviz yiyebilirsiniz.
- Güneşin zararlı etkilerinden saçınızı koruyunuz. Çok güneş altında kalmak ve çok deniz suyunda kalmak saçlarınıza zarar verir.
- Saçlarınızı yıpratmaktan kaçının,asla fırça , sık dişli tarak kullanmayın. Islaklığını havlu ile nazikçe alın. Ve asla saç kurutma makinesi veya herhangi bir saç ısıtma makinesi kullanmayın. Bırakın kendi kendine kurusun.Mutlaka saç kurutma makinesi kullanmanız gerekiyor ise en düşük ısıda ve en düşük hızda kullanınız. Islakken saçlarınızı taramayın, ıslak saç kolay kırılır.
- Acımasız diyetlerden kaçının , bu sağlığınız ve saçınız için uygun olmayabilir.
- Eğer yüksek miktarda saç kaybınız varsa bir uzmana danışın.
- Özellikle soyadan yapılan yiyecek gruplarını tüketin. Soya taneleri, tempeh(fermente bir soya ürünü), tofu (soya loru) mutlaka beslenmenizde olmalı. Soya katkılı yiyecekler saç dökülmesi ile direk ilişkili bir hormonu ( dihidrotestesteron) düzenleyerek saç dökülmesini engeller.
- Asla çiğ yumurta yemeyin, salmonella enfeksiyonu için çiğ yumurta büyük risk taşır. Ama yüksek miktardaki avidin biotini dokuya bağlar ve absorbsiyonunu artırır.
- Her gün saç derinize masaj yapmayı ihmal etmeyiniz. Masaj için saç derisini besleyici yağlar kullanabilirsiniz.
- Biotin ve silisyum içeren lokal saç ürünlerini kullanınız. Aloe vera ,vitamin C ve E ve jojoba yağı da saç için iyidir. Hacim vericiler papatya, kadife çiçeği,ginseng ve çarkıfelek çiçeği saçlarınızın güzel görünmesini sağlar.
- Bunları kullanırken dikkat ediniz çünkü bu kimyasallar sık sık alerjik reaksiyonlar göstermektedir. Bunları seçerken doğal olup olmadıklarına ve pH’larının ayarlanmış formüle sahip olup olmadıklarına dikkat ediniz. Bir çok doğal sağlıklı gıda bu maddeleri içerir.
- Saç ıslak olduğunda kırılgandır saçınızı nazikçe havlu ile kurulayınız.
Göz önüne alınması gerekenler
- Günde normalde bir insan 50-100 adet saç teli kaybeder.
- Yüksek miktarda A vitamini alınması saç dökümünü tetikler. A vitamini alımı kesilerek bu problem çözülebilir. A vitamini gereksiniminizi Beta Caroten olarakta karşılayabilirsiniz.
- Hamilelik döneminde saç dökülmesi artar.
- Hipotiroidizm (tiroid bezinin az çalışması.) saç dökülmesine neden olur.